Een van de weinige al-fayum
portretten van wie er een naam
bekend is en haar beroep.
Ze heette Hermione en was lerares
portretten van wie er een naam
bekend is en haar beroep.
Ze heette Hermione en was lerares
In het oude Rome was het tot in de derde eeuw na Chr. gebruikelijk je na de dood te laten cremeren.
Rijke mensen lieten hun portret beeldhouwen of er werden dodenmaskers gemaakt. Deze afbeeldingen kregen na de dood
een plaats in het familiealtaar in huis. Wanneer er een belangrijk iemand in de familie overleden was, liepen er in de
begrafenisstoet mensen met dodenmaskers van de voorouders op, van gelijk postuur en in de kleding die bij de rang
van deze overledenen hadden gehoord.
Na de moord op Caesar werd zijn dodenmasker met een nagemaakt lichaam eronder bij zijn lijk gezet. Op het nagemaakte
lichaam werden duidelijk zichtbaar alle messteken getoond..
Keizers lieten beeldhouwwerken van zichzelf maken waaraan ze een officiële goedkeuring gaven. Deze goedgekeurde
beeldhouwwerken werden dan tot in het oneindige gekopieerd, door goede en slechte beeldhouwers, en verspreid over het rijk.
Het voornaamste kenmerk van de Romeinse beeldhouw- en portretkunst was het realisme. Waar het in de Griekse portretkunst
ging om een idealistisch samengaan van lichaam en ziel toonden de Romeinen, net als hun Etruskische voorgangers, meestal
alleen het hoofd en dan ongeflatteerd. Hoewel sommige keizers uit propagandistische overwegingen misschien iets
jeugdiger en krachtiger dan in werkelijkheid werden voorgesteld.
De El Fayum portretten komen uit Fayum, een toenmalige Egyptische provincie van Rome. De portretten dateren van
ongeveer 100 tot ongeveer 400 na Chr. Er zijn er bijna 1000 gevonden. Tegenwoordig worden alle mummieportretten
uit deze periode "fayum portretten" genoemd.
Het was een perfecte symbiose tussen de Egyptische en Romeinse dodencultussen. En ook bijzonder is dat de afgebeelde
mensen meestal van Griekse origine waren. (El-Fayum was voor de Romeinse overheersing een Griekse provincie waar
zich veel Grieken vestigden.)
De lichamen werden naar Egyptische traditie gebalsemd en gemummificeerd, en naar Romeinse tradities werden er realistische
portretten van de overledenen op de mummies geplaatst. In eerste jaren stonden de mummies in sarcofagen bij het huisaltaar
of gewoon buiten, vandaar veel 'verweerde' portretten.
Later werden ze in grote gemeenschappelijke (ondergrondse) graven bijgezet.
De portretten werden tijdens het leven geschilderd maar wel met de bedoeling dat het een mummieportret zou worden.
Er zijn mummies gevonden met een kinderportretje waar oude mensen in bleken te liggen. Dus blijkbaar
werd er maar zelden een portret geschilderd.
Rijke mensen lieten hun portret beeldhouwen of er werden dodenmaskers gemaakt. Deze afbeeldingen kregen na de dood
een plaats in het familiealtaar in huis. Wanneer er een belangrijk iemand in de familie overleden was, liepen er in de
begrafenisstoet mensen met dodenmaskers van de voorouders op, van gelijk postuur en in de kleding die bij de rang
van deze overledenen hadden gehoord.
Na de moord op Caesar werd zijn dodenmasker met een nagemaakt lichaam eronder bij zijn lijk gezet. Op het nagemaakte
lichaam werden duidelijk zichtbaar alle messteken getoond..
Keizers lieten beeldhouwwerken van zichzelf maken waaraan ze een officiële goedkeuring gaven. Deze goedgekeurde
beeldhouwwerken werden dan tot in het oneindige gekopieerd, door goede en slechte beeldhouwers, en verspreid over het rijk.
Het voornaamste kenmerk van de Romeinse beeldhouw- en portretkunst was het realisme. Waar het in de Griekse portretkunst
ging om een idealistisch samengaan van lichaam en ziel toonden de Romeinen, net als hun Etruskische voorgangers, meestal
alleen het hoofd en dan ongeflatteerd. Hoewel sommige keizers uit propagandistische overwegingen misschien iets
jeugdiger en krachtiger dan in werkelijkheid werden voorgesteld.
De El Fayum portretten komen uit Fayum, een toenmalige Egyptische provincie van Rome. De portretten dateren van
ongeveer 100 tot ongeveer 400 na Chr. Er zijn er bijna 1000 gevonden. Tegenwoordig worden alle mummieportretten
uit deze periode "fayum portretten" genoemd.
Het was een perfecte symbiose tussen de Egyptische en Romeinse dodencultussen. En ook bijzonder is dat de afgebeelde
mensen meestal van Griekse origine waren. (El-Fayum was voor de Romeinse overheersing een Griekse provincie waar
zich veel Grieken vestigden.)
De lichamen werden naar Egyptische traditie gebalsemd en gemummificeerd, en naar Romeinse tradities werden er realistische
portretten van de overledenen op de mummies geplaatst. In eerste jaren stonden de mummies in sarcofagen bij het huisaltaar
of gewoon buiten, vandaar veel 'verweerde' portretten.
Later werden ze in grote gemeenschappelijke (ondergrondse) graven bijgezet.
De portretten werden tijdens het leven geschilderd maar wel met de bedoeling dat het een mummieportret zou worden.
Er zijn mummies gevonden met een kinderportretje waar oude mensen in bleken te liggen. Dus blijkbaar
werd er maar zelden een portret geschilderd.
Romein uit de republikeinse
periode met twee
voorouderbustes.
(30 v.Chr.)
periode met twee
voorouderbustes.
(30 v.Chr.)
Dodenmasker van Julius Caesar
Keizer Augustus, een van de mooiste
standbeelden die ik ken...
standbeelden die ik ken...
Republikeinse borstbeelden waaronder twee keizers, tweede
van rechts Caligula en derde van rechts Claudius
van rechts Caligula en derde van rechts Claudius
EL FAYUM MUMMIE PORTRETTEN
EN ROMEINSE DODENMASKERS EN BORSTBEELDEN
EN ROMEINSE DODENMASKERS EN BORSTBEELDEN
< En een van de allermooiste portretten.
eeuwenlang dacht men dat dit
een portret van Seneca was,
maar nu zijn er twijfels over.
Hoe dan ook; qua expressie
ongeëvenaard!
eeuwenlang dacht men dat dit
een portret van Seneca was,
maar nu zijn er twijfels over.
Hoe dan ook; qua expressie
ongeëvenaard!
"Eutyches" was
de naam van
deze jongen
de naam van
deze jongen
< Kijk eens hoe
prachtig het haar is
geschilderd!
prachtig het haar is
geschilderd!
Dezelfde persoon, rechts beter
gefotografeerd.
gefotografeerd.
Onderzoek, tekst en webdesign Sione van Walderveen
In het Arabisch: Al-Fayyum: Ook wel El Fajum; Faiyum; Fajum; Fayum; Fayyum; EL-Fayoum
< Op deze kaart zie je de oase El-Fayum links onderaan. (bij het blauw van het water van de oase)
Hetzelfde portret op twee verschillende
manieren gefotografeerd. Wat een verschil!
manieren gefotografeerd. Wat een verschil!
Dit kindje had
ouders die
volgelingen van Isis
waren
ouders die
volgelingen van Isis
waren
Een niet zo'n goed schilder
maar hij deed zijn best de
werkelijkheid weer te geven.
maar hij deed zijn best de
werkelijkheid weer te geven.
De portretten zijn juist in dit gebied zo goed bewaard gebleven dankzij de bijzonder gunstige
klimaatsomstandigheden.
De manier van schilderen noemt men encaustic.
Dit komt erop neer dat er bijenwas verhit en gesmolten werd, daar werden bepaalde ingrediënten
en pigmenten aan toegevoegd om de kleuren samen te stellen en met warme spatels (paletmessen)
werd de was aangebracht op houten panelen.
Deze manier van schilderen geeft die prachtige glans en is ook erg duurzaam.
klimaatsomstandigheden.
De manier van schilderen noemt men encaustic.
Dit komt erop neer dat er bijenwas verhit en gesmolten werd, daar werden bepaalde ingrediënten
en pigmenten aan toegevoegd om de kleuren samen te stellen en met warme spatels (paletmessen)
werd de was aangebracht op houten panelen.
Deze manier van schilderen geeft die prachtige glans en is ook erg duurzaam.
Soms echter werden de portretten rechtstreeks op de mummiewindselen geschilderd, wat wil zeggen dat het in die
gevallen echt dodenportretten waren. (maar wel altijd met die grote open ogen?)
Nogmaals: Deze portretten werden tijdens het leven gemaakt maar wel met als doel dat het een portret werd voor op je sarcofaag.
gevallen echt dodenportretten waren. (maar wel altijd met die grote open ogen?)
Nogmaals: Deze portretten werden tijdens het leven gemaakt maar wel met als doel dat het een portret werd voor op je sarcofaag.
Twee broers, tweede eeuw na Chr.
Dit keer geschilderd in tempera.
Dit keer geschilderd in tempera.
AD 80-100
Dit prachtig portretje
is van 60-70 AD
is van 60-70 AD
Klik de portretjes groot en sta oog in oog met mensen van 2000 jaar geleden!
We weten gewoon te weinig.
- Waren het rondtrekkende kunstenaars? Of iemand met een werkplaats in een dorpje waar je gewoon heen kon gaan?
- Was het duur om zo'n portret te laten maken?
- Waren er ook beroemde schilders onder door wie iedereen wel geschilderd wilde worden?
- Wanneer de portretten tijdens het leven werden gemaakt, waren ze dan al te zien in huis?
- Waarom hebben sommigen een lauwerkrans in hun haar en anderen niet?
- Was het religieus gezien noodzakelijk om een mummie portret te hebben? Of kon je ook zonder toe?
- Waarom werden sommige al als kind geschilderd? Was het gebruikelijk meerdere portretten tijdens het leven te maken?
- Was het duur om zo'n portret te laten maken?
- Waren er ook beroemde schilders onder door wie iedereen wel geschilderd wilde worden?
- Wanneer de portretten tijdens het leven werden gemaakt, waren ze dan al te zien in huis?
- Waarom hebben sommigen een lauwerkrans in hun haar en anderen niet?
- Was het religieus gezien noodzakelijk om een mummie portret te hebben? Of kon je ook zonder toe?
- Waarom werden sommige al als kind geschilderd? Was het gebruikelijk meerdere portretten tijdens het leven te maken?
Aline. We kennen alleen haar naam. Ze werd door de
archeoloog Richard von Kaufmann in 1892 ontdekt. Ze was
begraven samen met haar man, drie dochters en twee voor ons
onbekenden. Haar twee jongste dochters hadden ook een
mummieportret. Lang werd gedacht dat de allerjongste (op
de foto boven dochter 2) een jongetje was, maar door de
sieraden (o.a. een lunula hanger) en de kleur van de tunica
(bleekviolet) is men er nu van overtuigd dat het een meisje is.
archeoloog Richard von Kaufmann in 1892 ontdekt. Ze was
begraven samen met haar man, drie dochters en twee voor ons
onbekenden. Haar twee jongste dochters hadden ook een
mummieportret. Lang werd gedacht dat de allerjongste (op
de foto boven dochter 2) een jongetje was, maar door de
sieraden (o.a. een lunula hanger) en de kleur van de tunica
(bleekviolet) is men er nu van overtuigd dat het een meisje is.
dochter 1
dochter 2
El- Fayum, Egypte